|
|
|
Những cá thể cuối cùng |
Những cá thể Ä‘á»™ng váºt cuối cùng
Việt Nam trÆ°á»›c Ä‘ây là má»™t nÆ°á»›c mà sá»± Ä‘a dạng sinh há»c thuá»™c loại cao trên thế giá»›i. NhÆ°ng thá»i gian trở lại Ä‘ây Ä‘iá»u này không còn nữa . Sá»± sụt giảm nghiêm trá»ng vá» loài ở má»™t số Ä‘á»™ng váºt hoang dã Ä‘ã biến Việt Nam trở thành Ä‘iểm nóng trên thế giá»›i. Nguyên nhân chủ yếu là do nạn phá rừng bừa bãi tại Việt Nam, cÅ©ng nhÆ° sá»± quản lý lá»ng lẻo ở các địa phÆ°Æ¡ng Ä‘ã khiến sinh cảnh các cánh rừng quốc gia bị thu hẹp,Ä‘á»™ng váºt hoang dã không còn nÆ¡i trú ngụ. Song song vá»›i Ä‘ó là nạn săn bắt , buôn bán,tiêu thụ thú rừng Ä‘ang hoành hành tại Việt Nam.Sá»± biến đổi khí háºu,thiên tai,bão lÅ©, cháy rừng xảy ra triá»n miên Ä‘ã khiến rất nhiá»u loài Ä‘á»™ng thá»±c váºt quí hiếm của Việt Nam đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ tuyệt chủng.
Những loài Ä‘á»™ng váºt Việt Nam mà chúng tôi liệt kê dÆ°á»›i Ä‘ây Ä‘ã và Ä‘ang bị liệt vào mức " Äặc biệt nguy cấp " và nhiá»u khả năng Ä‘ã và Ä‘ang bị xóa sổ hoàn toàn trên trái đất .
------------------------------
1. Tê giác Má»™t Sừng Việt Nam
Tê giác Java Việt Nam còn gá»i là Tê giác má»™t sừng ( danh pháp khoa hoc : Rhinoceros sondaicus annamiticus ) là má»™t trong 5 loài Ä‘á»™ng váºt guốc lẻ còn sống sót của há» Tê giác. Tê giác Việt Nam cùng loài vá»›i Tê giác ở rừng quốc gia Ujung Kulon nằm phía tây của đảo Java của Indonesia. Chúng chỉ khác nhau vá» phân loài,còn hình dạng hoàn toàn giống nhau. Äiểm đặc biệt của Tê giác dá»… nháºn biết vá»›i các loài khác là vóc dáng hùng dÅ©ng chắc khoẻ, bá»™ da dày vá»›i nhiá»u nếp gấp tá»±a nhÆ° má»™t khối áo giáp, đặc biệt là chiếc sừng trÆ°á»›c mÅ©i được Y há»c phÆ°Æ¡ng Äông Ä‘ánh giá là nguồn dược liệu quí hiếm có giá trị cao: Chính vì Ä‘iá»u này mà rất nhiá»u Tê giác Ä‘ã bị hạ sát để cÆ°a lấy sừng phục vụ nhu cầu chữa bệnh của con ngÆ°á»i. Tê giác má»™t sừng Việt Nam trÆ°á»›c Ä‘ây có rất nhiá»u dá»c dãy núi TrÆ°á»ng SÆ¡n. Do sinh cảnh sống ngày càng bị co hẹp nên Tê giác Việt Nam mất rÆ¡i sinh sống. Cách Ä‘ây gần 10 năm ngÆ°á»i ta chụp được những hình ảnh cho thấy có má»™t quần thể nhá» Tê giác má»™t sừng Ä‘ang sinh sống lẩn khuất trong VÆ°á»n quốc gia Cát Tiên. Rất nhiá»u tổ chức Quốc tế, các cán bá»™ kiểm lâm,các trung tâm cứu há»™ Ä‘ã ra sức tuyên truyá»n,dùng má»i biện pháp để Bảo vệ loài thú quí hiếm này. Tuy nhiên tháng 5 năm 2010 ,con Tê giác cuối cùng ở Việt Nam Ä‘ã bị những tay săn trá»™m bắn chết tại rừng quốc gia Cát Tiên , hiện trÆ°á»ng chỉ còn lại bá»™ xÆ°Æ¡ng vá»›i nhiá»u vết đạn bắn,còn sừng Tê giác Ä‘ã bị lâm tặc cÆ°a lấy mất. Tháng 10 năm 2011 ,Tê giác má»™t sừng Java chính thức được công bố là Ä‘ã tuyệt chủng tại Việt Nam.
" Con Tê giác cuối cùng của Việt Nam Ä‘ã chết, tháºt Ä‘au lòng khi những ná»— lá»±c bảo tồn Ä‘ã không bảo vệ được loài Tê giác Java này . Chúng ta Ä‘ã Ä‘ánh mất vÄ©nh viá»…n má»™t phần di sản của thiên nhiên, má»™t biểu trÆ°ng của giá trị Ä‘a dạnh sinh há»c tại Việt Nam " Phát biểu của bà Trần Minh Hiá»n - Giám đốc WWF tại Việt Nam.
" Thảm kịch Tê giác Java Việt Nam là minh chứng Ä‘áng buồn cho cuá»™c khủng hoảng tuyệt chủng này " Ông Nick Cox - Quản lý chÆ°Æ¡ng trình loài của WWF khu vá»±c Mekong
2. Rùa mai má»m Hồ GÆ°Æ¡m
Rùa Hồ GÆ°Æ¡m là má»™t loài rùa mai má»m hiện còn sống tại Hồ GÆ°Æ¡m ( Hà Ná»™i ). Äây có thể là má»™t loài má»›i vá»›i pháp danh khoa há»c : Rafetus Vietnamensis ( đồng nghÄ©a Rafetus leloii ) thuá»™c há» Baba Trionychidae ( rùa mai má»m ) trong bá»™ rùa Testudines. Tuy nhiên, có má»™t sá»± tranh luáºn vá» việc phân loại này . Theo các chuyên gia của Trung tâm bảo tồn rùa châu Á in trong cẩm nang " Các loài rùa cạn và rùa nÆ°á»›c ngá»t Việt Nam " thì Rùa Hồ GÆ°Æ¡m chính là loài Giải Sin-hoe ( còn được biết tá»›i vá»›i má»™t tên khác là Rùa mai má»m Thượng Hải ) có tên khoa há»c là Rafetus swinhoei . Hiện loài này chỉ có 4 cá thể sống sót : hai cá thể ở trong vÆ°á»n thú của Trung Quốc, má»™t cá thể ở Äồng Mô và má»™t cá thể ở Hồ GÆ°Æ¡m . Năm 2012 , nhân việc Ä‘Æ°a cụ rùa lên chữa bệnh, ngÆ°á»i ta Ä‘ã xét nghiệm ADN và cho thấy Ä‘ây là má»™t loài rùa hoàn toàn má»›i và Ä‘ây là má»™t cụ rùa bà . NhÆ° váºy Rùa Hồ GÆ°Æ¡m chỉ còn duy nhất má»™t cá thể còn sống ngoài tá»± nhiên .
" So vá»›i tiêu bản Rùa Ä‘ang giữ trong Ä‘á»n Ngá»c SÆ¡n, Rùa Hồ GÆ°Æ¡m giống hệt . ADN 8 mẫu xét nghiệm Ä‘á»u cho thấy , Rùa Hồ GÆ°Æ¡m là má»™t loài hoàn toàn má»›i, khác hẳn vá»›i loài Giải Thượng Hải. Các kết quả xét nghiệm so sánh và đối chiếu vá»›i Rùa Äồng Mô, Chùa HÆ°Æ¡ng Tích, cùng các mẩu xÆ°Æ¡ng đầu của các loại rùa dá»c sông Hồng ...cho thấy Rùa Hồ GÆ°Æ¡m hoàn toàn là má»™t loài má»›i " TS Bùi Quang Tá» - Trưởng nhóm chẩn Ä‘oán chữa trị Rùa Hồ GÆ°Æ¡m
" Rùa Hồ GÆ°Æ¡m từng có 4 cá thể : Cá thể duy nhất hiện còn sống trong lòng Hồ GÆ°Æ¡m, 3 cá thể còn lại Ä‘ã chết : Má»™t cá thể chết vào ngày 12.7.1967 . Xác hiện được lÆ°u trong Äá»n Ngá»c SÆ¡n, má»™t cá thể có xác được lÆ°u trong chùa HÆ°ng Ký ( Hoàng Mai ) nay Ä‘ã được chuyển vá» Bảo tàng Hà Ná»™i , má»™t cá thể bị giết thịt vào năm 1962-1963 khi rùa bò lên vÆ°á»n hoa Chí Linh sau má»™t cÆ¡n mÆ°a lá»›n..." PGS,TS Hà Äình Äức - Nhà khoa há»c, chuyên gia vá» Rùa Hồ GÆ°Æ¡m.
3. Bò xám Äông DÆ°Æ¡ng
Bò xám ( danh pháp khoa há»c Bos sauveli ) còn gá»i là bò Kouprey hay Bò sừng xoắn . Chúng sống chủ yếu trong các vùng rừng núi phía bắc Campuchia, nam Lào, Ä‘ông Thái Lan và tây Việt Nam. Bò xám có dáng vóc dẹt hÆ¡n các loài bò rừng khác,có bÆ°á»›u trên lÆ°ng, chân dài,yếm cổ rất dài. Toàn bá»™ cÆ¡ thể được phủ bá»›i má»™t lá»›p lông màu xám, nâu Ä‘en và Ä‘en. Äiểm đặc trÆ°ng của loài bò này là cặp sừng xoắn có hình dáng giống nhÆ° chiếc Ä‘àn lia, đầu sừng có những tua xÆ°á»›c.... Loài bò xám tồn tại ở Äông DÆ°Æ¡ng giống nhÆ° má»™t huyá»n thoại, ngÆ°á»i ta chỉ còn nhìn thấy chúng qua má»™t số tiêu bản sừng,những bức ảnh cÅ© và vài thÆ°á»›c phim tài liệu khoa há»c hiếm hoi,ngày nay ngÆ°á»i ta vẫn tin rằng vẫn còn má»™t số rất ít loài bò xám hiện Ä‘ang sống lẩn trốn trong các cánh rừng miá»n Trung ,Tây nguyên ; Thỉnh thoảng ngÆ°á»i dân vẫn nhìn thấy chúng chà trá»™n vào vá»›i Ä‘ám bò rừng và bò nhà nhÆ°ng tuyệt đối há» không chụp ảnh ,quay phim hay bắt sống được. Các nhà khoa há»c cho rằng Bò xám là tổ tiên của giống bò Sin Ấn Äá»™ ,nên nếu cho lai vá»›i bò nhà sẽ tạo nên má»™t " cuá»™c cách mạng " trong việc cải tạo các giống bò nuôi trên toàn Thế giá»›i...Chính vì thế, trong nhiá»u năm nay nhiá»u tổ chức quốc tế Ä‘ã làm nhiá»u cuá»™c truy tìm tốn kém,trao giải thưởng lá»›n cho những ai chụp được hình ảnh loài Bò xám bí ẩn này,song chÆ°a ai làm được. Có thể loài Bò xám Ä‘ã bị tuyệt chủng trên phạm vi toàn cầu (?).
" Con bò xám cuối cùng tại Việt Nam bị má»™t ngÆ°á»i dân bắt tại Việt Nam vào năm 1937, khi Ä‘ó nó má»›i chỉ là má»™t con bê.Tại Ä‘ây con váºt được gá»i sang Paris làm tiêu bản để các nhà khoa há»c Ä‘ang nghiên cứu vá» ADN của loài váºt này " TS Bùi Xuân Nguyên - Viện Công nghệ sinh há»c .
" Từ tháºp niên 80, ngÆ°á»i ta Ä‘ã không nhìn thấy bất kỳ con bò xám nào trên lãnh thổ Việt Nam,nó gần nhÆ° bị coi là Ä‘ã tuyệt chủng trên toàn thế giá»›i. Bò xám được các chuyên gia thế giá»›i Ä‘ánh giá là Ä‘á»™ng váºt hoang dã quí hiếm số má»™t, do váºy nếu tìm thấy má»™t cá thể của loài này tại Việt Nam. Äó sẽ là má»™t thông tin Ä‘á»™ng trá»i và sẽ thu hút sá»± chú ý của nhiá»u nhà khoa há»c trên thế giá»›i. " PGS,TS Hà Äình Äức
( Còn tiếp ... )*** Tác giả bài viết : Trịnh Hoàng Lân & Cốm tổng hợp
|
|
|
|
|