Những cá thể cuối cùng
Những cá thể Ä‘á»™ng vật cuối cùng

Việt Nam trÆ°á»›c Ä‘ây là má»™t nÆ°á»›c mà sá»± Ä‘a dạng sinh học thuá»™c loại cao trên thế giá»›i. NhÆ°ng  thời gian trở lại Ä‘ây Ä‘iều này không còn nữa . Sá»± sụt giảm nghiêm trọng về loài ở má»™t số Ä‘á»™ng vật hoang dã Ä‘ã biến Việt Nam trở thành Ä‘iểm nóng trên thế giá»›i. Nguyên nhân chủ yếu là do nạn phá rừng bừa bãi tại Việt Nam, cÅ©ng nhÆ° sá»± quản lý lỏng lẻo ở các địa phÆ°Æ¡ng Ä‘ã khiến sinh cảnh các cánh rừng quốc gia bị thu hẹp,Ä‘á»™ng vật hoang dã không còn nÆ¡i trú ngụ. Song song vá»›i Ä‘ó là nạn săn bắt , buôn bán,tiêu thụ thú rừng Ä‘ang hoành hành tại Việt Nam.Sá»± biến đổi khí hậu,thiên tai,bão lÅ©, cháy rừng xảy ra triền miên Ä‘ã khiến rất nhiều loài Ä‘á»™ng thá»±c vật quí hiếm của Việt Nam đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ tuyệt chủng.

Những loài Ä‘á»™ng vật Việt Nam mà chúng tôi liệt kê dÆ°á»›i Ä‘ây Ä‘ã và Ä‘ang bị liệt vào mức " Đặc biệt nguy cấp " và nhiều khả năng Ä‘ã và Ä‘ang bị xóa sổ hoàn toàn trên trái đất .

------------------------------

1. Tê giác Má»™t Sừng Việt Nam

Tê giác Java Việt Nam còn gọi là Tê giác má»™t sừng ( danh pháp khoa hoc : Rhinoceros sondaicus annamiticus ) là má»™t trong 5 loài Ä‘á»™ng vật guốc lẻ còn sống sót của họ Tê giác.  Tê giác Việt Nam cùng loài vá»›i Tê giác ở rừng quốc gia Ujung Kulon nằm phía tây của đảo Java của Indonesia. Chúng chỉ khác nhau về phân loài,còn hình dạng hoàn toàn giống nhau. Điểm đặc biệt của Tê giác dá»… nhận biết vá»›i các loài khác là vóc dáng hùng dÅ©ng chắc khoẻ, bá»™ da dày vá»›i nhiều nếp gấp tá»±a nhÆ° má»™t khối áo giáp, đặc biệt là chiếc sừng trÆ°á»›c mÅ©i được Y học phÆ°Æ¡ng Đông Ä‘ánh giá là nguồn dược liệu quí hiếm có giá trị cao: Chính vì Ä‘iều này mà rất nhiều Tê giác Ä‘ã bị hạ sát để cÆ°a lấy sừng phục vụ nhu cầu chữa bệnh của con người.
Tê giác má»™t sừng Việt Nam trÆ°á»›c Ä‘ây có rất nhiều dọc dãy núi Trường SÆ¡n. Do sinh cảnh sống ngày càng bị co hẹp nên Tê giác Việt Nam mất rÆ¡i sinh sống. Cách Ä‘ây gần 10 năm người ta chụp được những hình ảnh cho thấy có má»™t quần thể nhỏ Tê giác má»™t sừng Ä‘ang sinh sống lẩn khuất  trong Vườn quốc gia Cát Tiên. Rất nhiều tổ chức Quốc tế, các cán bá»™ kiểm lâm,các trung tâm cứu há»™ Ä‘ã ra sức tuyên truyền,dùng mọi biện pháp để Bảo vệ loài thú quí hiếm này. Tuy nhiên tháng 5 năm 2010 ,con Tê giác cuối cùng ở Việt Nam Ä‘ã bị những tay săn trá»™m bắn chết tại rừng quốc gia Cát Tiên , hiện trường chỉ còn lại bá»™ xÆ°Æ¡ng vá»›i nhiều vết đạn bắn,còn sừng Tê giác Ä‘ã bị lâm tặc cÆ°a lấy mất. Tháng 10 năm 2011 ,Tê giác má»™t sừng Java chính thức được công bố là Ä‘ã tuyệt chủng tại Việt Nam.

"  Con Tê giác cuối cùng của Việt Nam Ä‘ã chết, thật Ä‘au lòng khi những ná»— lá»±c bảo tồn Ä‘ã không bảo vệ được loài Tê giác Java này . Chúng ta Ä‘ã Ä‘ánh mất vÄ©nh viá»…n má»™t phần di sản của thiên nhiên, má»™t biểu trÆ°ng của giá trị Ä‘a dạnh sinh học tại Việt Nam "
                                                                       Phát biểu của bà Trần Minh Hiền - Giám đốc WWF tại Việt Nam.

" Thảm kịch Tê giác Java Việt Nam là minh chứng Ä‘áng buồn cho cuá»™c khủng hoảng tuyệt chủng này "
                                                                      Ông Nick Cox - Quản lý chÆ°Æ¡ng trình loài của WWF khu vá»±c Mekong





2. Rùa mai mềm Hồ GÆ°Æ¡m

Rùa Hồ GÆ°Æ¡m là má»™t loài rùa mai mềm hiện còn sống tại Hồ GÆ°Æ¡m ( Hà Ná»™i ). Đây có thể là má»™t loài má»›i vá»›i pháp danh khoa học : Rafetus Vietnamensis ( đồng nghÄ©a Rafetus leloii ) thuá»™c họ Baba Trionychidae ( rùa mai mềm ) trong bá»™ rùa Testudines.
Tuy nhiên, có má»™t sá»± tranh luận về việc phân loại này . Theo các chuyên gia của Trung tâm bảo tồn rùa châu Á in trong cẩm nang " Các loài rùa cạn và rùa nÆ°á»›c ngọt Việt Nam " thì Rùa Hồ GÆ°Æ¡m chính là loài Giải Sin-hoe ( còn được biết tá»›i vá»›i má»™t tên khác là Rùa mai mềm Thượng Hải ) có tên khoa học là Rafetus swinhoei . Hiện loài này chỉ có 4 cá thể sống sót  : hai cá thể ở trong vườn thú của Trung Quốc, má»™t  cá thể ở Đồng Mô và má»™t cá thể ở Hồ GÆ°Æ¡m .
Năm 2012 , nhân việc Ä‘Æ°a cụ rùa lên chữa bệnh, người ta Ä‘ã xét nghiệm ADN và cho thấy Ä‘ây là má»™t loài rùa hoàn toàn má»›i và Ä‘ây là má»™t cụ rùa bà . NhÆ° vậy Rùa Hồ GÆ°Æ¡m chỉ còn duy nhất má»™t cá thể còn sống ngoài tá»± nhiên .

" So vá»›i tiêu bản Rùa Ä‘ang giữ trong đền Ngọc SÆ¡n, Rùa Hồ GÆ°Æ¡m giống hệt . ADN 8 mẫu xét nghiệm đều cho thấy , Rùa Hồ GÆ°Æ¡m là má»™t loài hoàn toàn má»›i, khác hẳn vá»›i loài Giải Thượng Hải. Các kết quả xét nghiệm so sánh và đối chiếu vá»›i Rùa Đồng Mô, Chùa HÆ°Æ¡ng Tích, cùng các mẩu xÆ°Æ¡ng đầu của các loại rùa dọc sông Hồng ...cho thấy Rùa Hồ GÆ°Æ¡m hoàn toàn là má»™t loài má»›i "
                                                                    TS Bùi Quang Tề - Trưởng nhóm chẩn Ä‘oán chữa trị Rùa Hồ GÆ°Æ¡m

" Rùa Hồ GÆ°Æ¡m từng có 4 cá thể : Cá thể duy nhất hiện còn sống trong lòng Hồ GÆ°Æ¡m, 3 cá thể còn lại Ä‘ã chết : Má»™t cá thể chết  vào ngày 12.7.1967 . Xác hiện được lÆ°u trong Đền Ngọc SÆ¡n, má»™t cá thể có xác được lÆ°u trong chùa HÆ°ng Ký ( Hoàng Mai ) nay Ä‘ã được chuyển về Bảo tàng Hà Ná»™i , má»™t cá thể bị giết thịt vào năm 1962-1963 khi rùa bò lên vườn hoa Chí Linh sau má»™t cÆ¡n mÆ°a lá»›n..."
                                                                    PGS,TS Hà Đình Đức - Nhà khoa học, chuyên gia về Rùa Hồ GÆ°Æ¡m.






3. Bò xám Đông DÆ°Æ¡ng

Bò xám ( danh pháp khoa học Bos sauveli ) còn gọi là bò Kouprey hay Bò sừng xoắn . Chúng sống chủ yếu trong các vùng rừng núi phía bắc Campuchia, nam Lào, Ä‘ông Thái Lan và tây Việt Nam. Bò xám có dáng vóc dẹt hÆ¡n các loài bò rừng khác,có bÆ°á»›u trên lÆ°ng, chân dài,yếm cổ rất dài. Toàn bá»™ cÆ¡ thể được phủ bá»›i má»™t lá»›p lông màu  xám, nâu Ä‘en và Ä‘en. Điểm đặc trÆ°ng của loài bò này là cặp sừng xoắn có hình dáng giống nhÆ° chiếc Ä‘àn lia, đầu sừng có những tua xÆ°á»›c....
Loài bò xám tồn tại ở Đông DÆ°Æ¡ng giống nhÆ° má»™t huyền thoại, người ta chỉ còn nhìn thấy chúng qua má»™t số tiêu bản sừng,những bức ảnh cÅ© và vài thÆ°á»›c phim tài liệu khoa học hiếm hoi,ngày nay người ta vẫn tin rằng vẫn còn má»™t số rất ít loài bò xám hiện Ä‘ang sống lẩn trốn trong các cánh rừng miền Trung ,Tây nguyên ; Thỉnh thoảng người dân vẫn nhìn thấy chúng chà trá»™n vào vá»›i Ä‘ám bò rừng và bò nhà nhÆ°ng tuyệt đối họ không chụp ảnh ,quay phim hay bắt sống được. Các nhà khoa học cho rằng Bò xám là tổ tiên của giống bò Sin Ấn Độ ,nên nếu cho lai vá»›i bò nhà sẽ tạo nên má»™t " cuá»™c cách mạng " trong việc cải tạo các giống bò nuôi trên toàn Thế giá»›i...Chính vì thế, trong nhiều năm nay nhiều tổ chức quốc tế Ä‘ã làm nhiều cuá»™c truy tìm tốn kém,trao giải thưởng lá»›n cho những ai chụp được hình ảnh loài Bò xám bí ẩn này,song chÆ°a ai làm được. Có thể loài Bò xám Ä‘ã bị tuyệt chủng trên phạm vi toàn cầu (?).

" Con bò xám cuối cùng tại Việt Nam bị má»™t người dân bắt tại Việt Nam vào năm  1937, khi Ä‘ó nó má»›i chỉ là má»™t con bê.Tại Ä‘ây con vật được gá»­i sang Paris làm tiêu bản để các nhà khoa học Ä‘ang nghiên cứu về ADN của loài vật này "
                                                                                                        TS Bùi Xuân Nguyên - Viện Công nghệ sinh học .

" Từ thập niên 80, người ta Ä‘ã không nhìn thấy bất kỳ con bò xám nào trên lãnh thổ Việt Nam,nó gần nhÆ° bị coi là Ä‘ã tuyệt chủng trên toàn thế giá»›i. Bò xám được các chuyên gia  thế giá»›i Ä‘ánh giá là Ä‘á»™ng vật  hoang dã quí hiếm số má»™t, do vậy nếu tìm thấy má»™t cá thể của loài này tại Việt Nam. Đó sẽ là má»™t thông tin Ä‘á»™ng trời và sẽ thu hút sá»± chú ý của nhiều nhà khoa học trên thế giá»›i. "
                                                                                                         PGS,TS Hà Đình Đức




                                                                                                                                                       ( Còn tiếp ... )


*** Tác giả bài viết : Trịnh Hoàng Lân & Cốm tổng hợp

Trở lại
Biodiversity Philately Vietnam - BPV
Đang online:5             
Tổng số truy cập: 4229249